مدیریت روح و روان در فصل زمستان

در هر فصلی باید در مورد اعراض نفسانی و حالات روحی مناسب آن صحبت جداگانه‌ای داشت. این قانونی است که در تدابیر فصول در کتب حکما آمده و نشانه دقت نظر این علم کهن است.

باز هم می رویم سراغ قاعدۀ کلی مزاجها تا ببینیم مزاج فصل چیست تا بدانیم چه حالات روحی با آن تناسب یا تناقض دارد. مزاج زمستان سرد و تر است و برای آن که سلامتی خود را حفظ کنیم باید از اعراض نفسانی که سردی و تری را در بدن زیاد می‌کنند پرهیز ‌کنیم و از اعراض نفسانی که گرمی و خشکی معتدل و ملایم و مطبوع را افزایش می دهند استفاده‌کنیم.

هیجان و تحرک نفسانی مناسب فصل سرماست

رفاه و بی‌خیالی و عکس العمل‌های دیرهنگام و ناقص نسبت به محرکها و کم تحرکی در نفس انسان نوعی از سردی و تری ایجاد می کند که بیماری زاست. چون علاوه بر نفس، در کل بدن سردی و تری را بالا می برد و هر چیزی که سردی و تری فصل زمستان را تشدید می‌کند بدن را دچار آسیب خواهد کرد.

ما انتظار داریم در  فصل  زمستان فرد کارهای هیجانی تری را برای خود تدبیر کند و فعالیت نفسانی خود را بالا ببرد. مثلاً فکر و اندیشه را بیشتر کند. اجتهاد و تلاش برای یادگیری، ورزش فکر است و فعالیت روح محسوب می شود و مزاجی گرم دارد.

شادی و خشم در زمستان

یا فرح ملایم، گرم است. شادی و نشاط گرم است و گرمای مطبوع و ملایمی دارد. غضب و خشم خیلی گرم است به هیچ‌ کسی توصیه نمی‌کنیم که: (خودت را خشمگین کن!) . اما می‌گوییم با بی‌تفاوتی چون خیلی سرد است مزاج روحت را سردتر نکن و یک حد میانه و تعادلی را بین این‌ دو برقرار کن و حتی اگر سرمای هوا و فصل تو را خمود و فسرده کرده ، تسلیم نشو و نسبت به محرکات بی‌خیال و کم عکس‌العمل و کم تحرک نباش. 

ترس و غم هر دو سردند

همچنین ترس مزاج سردی دارد و در صورت دوام و تکرار، مزاج نفس و جسم را به سمت سردی می برد .

غم و اندوه نیز سرد است و در فصل سرما آسیب بیشتری وارد می کند. پرهیز از این دو حال روحی در همه جا لازم و در فصل سرما بسیار ضروری است چون قدرت نفوذ و دوام آن در این فصل بیشتر می گردد.

رنگ های مناسب فصل سرما

ما در طب سنتی در مورد روانشناسی رنگ‌ها و مزاج رنگ‌ها مطالب خیلی عالی داریم. هر رنگی یک مزاجی دارد و آن مزاج

می تواند به مزاج فرد یا مزاج فصل یا مزاج رفتار او اضافه شود و آن را تعدیل یا تشدید کند.

 مثلا رنگ سرخ گرم است ، رنگ زرد -خصوصا نوع پررنگ- گرم است ، رنگ صورتی و آبی خنک اند ، رنگ سفید خیلی سرد است . فرد باید به این قوانین آشنا باشد که در این فصل از چه رنگ‌هایی در لباس و پوشش خود و حتی در محیط پیرامون خود بیشتر استفاده کند و اگر مثلا شرایط آن را دارد رنگ پرده اتاق کار یا خواب یا رختخواب به نحوی تنظیم شود که سردی و تری را بیشتر نکند و به محیط خواب گرمی دهد. علاوه بر اینکه باید مراقب باشیم گرمی شدید نباشد چون رنگ‌های گرم شدید مثل رنگ سرخ ، خواب را مختل می کنند.