خانه
مقالات
پکیج ها و دوره های آموزشی
درباره دکتر
مزاج شناسی
مزاج سرد و خشک
مزاجی که امروز می خواهیم در موردش صحبت کنیم مزاج پایه سرد و خشک یا به اصطلاح غلط سودایی است.
برخی از افراد از این کلمه سودایی می‌ترسند و فکر می‌کنند اگر مزاجشان سرد و خشک از آب درآمد باید خیلی نگران باشند ، نه واقعاً اینطور نیست. جالب است بدانید که رهبران بزرگ دنیا غالباً سرد و خشک مزاج بودند و هستند. چون انسان هایی با اراده ، محکم و با پشتکار هستند. مزاج سرد و خشک اگر درست مدیریت بشود، اصلا بد نیست.
افرا دارای مزاج سرد و خشک آدم‌هایی قوی از آب در می آیند و می توانند به خوبی خودشان را ، ذهنشان را و یک جمعیت را مدیریت کنند. از مزاج سرد و خشک نترسید .
- اصلا روایت داریم که می گوید: “پیامبری از سوی خدا نیامد مگر با او سودای صافی بود.”
یعنی اصلاً برای مدیریت یک خلق و امت سودا لازم است و بدانید که شما می توانید از این خصلت های خوب بهترین استفاده را کنید . خصلت های بد هر مزاجی را هم باید مدیریت کنید ، با تربیت و با “حفظ الصحه” می توانید آن را به بهترین وجه استفاده کنید.
- به سند معتبر منقول است از حضرت امام رضا علیه السّلام که: حق تعالی نفرستاده است پیغمبری را مگر صاحب خلط سودای صافی.(علامه مجلسی، حیاه القلوب، ج 1، ص: 73به نقل از الاحتجاج احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی، انتشارات اسوه، 1413 ه ق.)
نکته مهم دیگری که در مزاج های دیگر هم به آن اشاره کردیم آنکه :
ما کلاً چیزی به نام مزاج خوب و مزاج بد نداریم. هر مزاجی که اعتدال خودش را حفظ کند، می شود مزاج خوب. و هر مزاجی که به اصطلاح عامیانه بهترین مزاج ها هم باشد از اعتدال خودش خارج شود، می شود مزاج بد.
پس اگر می‌خواهید مزاج خوبی داشته باشید آنچه که خداوند به صورت پایه به شما داده را احترام بگذارید. اگر با قوانین حفظ الصحه ای که در اینجا یاد می گیریم حفظش کنید می شود بهترین مزاج ها.
بنابراین مزاج خوب و مزاج بد نداریم این اشتباه را از ذهنتان خارج کنید. حتماً با این نعمت یعنی با مزاج پایه درست رفتار کنید. سعی نکنید مدام از حد اعتدال خود خارج شوید و به سمت مزاج دیگری منحرفش کنید.
خواندن مقاله “سخن اول” را که شروع برنامه ریزی گام به گام برای رسیدن به تعادل مزاجی و حفظ آن است را به شما توصیه می کنیم.
مزاج ها بسیار وسیع و متنوع هستند ، افرادی ممکن است برخی از علائم یک مزاج را در کنار علائم مزاج دیگر در خودشان پیدا کنند .
ممکن است مزاج ها ترکیبی باشد ، واقعا هیچ اشکالی ندارد که افراد درصدی از چهار کیفیت گرمی یا سردی یا تری یا خشکی را در مزاج و اندام های خود پیدا کنند .
مزاج سنجی کار بسیار سختی است. مخصوصاً در شرایط فعلی که به علت عوامل خارجی، مزاج ها از حال تعادل طبیعی خود خارج شده اند. فرد ممکن است سطح ظاهر و پوستش در ارتباط با اشعه ها یک مزاج پیدا کرده باشد. گوارشش به خاطر خورد و خوراک نامناسب یک مزاج دیگر. هیجان و استرس مزاج مغزش را تغییر داده و اصلاً کلاً مزاج پایه این وسط گم شده باشد.
اما نگران نشوید!
ما اغلب توصیه می‌کنیم افراد برگردند به سالهای جوانی شان معمولا آن موقع بهتر میتوانند علائم مزاج پایه را پیدا کنند. هرچه گذر زمان و عوامل موثر بر آن دخیل میشود بیشتر مزاج را آشفته میکند .
حالا می رسیم به بررسی خصوصیات افراد دارای مزاج سرد و خشک
خوب این افراد در لمس باید چه حالتی داشته باشند؟ طبیعی است که حالت سرد باید احساس شود ، مثل سرد و تر ها.
برای محاسبه ملمس، ساعد معمولا مطمئن ترین جاست نه خیلی به قلب نزدیک است که از گرمای آن متاثر شود نه خیلی به کف دست نزدیک است که از هوای بیرون تاثیر بگیرد. در افراد سرد و خشک به ساعد وقتی که دست می زنید باید سردی حس کنیم ، البته اگر که گردش خون و غیره به هم نریخته باشد که قبلا صحبت کردیم.
رنگ و جنس پوست
در مورد رنگ پوست سرد و خشک مزاج ها یک ریزه کاری وجود دارد.
قاعدتا سرد و خشک مزاج باید رنگ سفید داشته باشه یعنی سردی اصولاً سفیدی با خودش میاره و کسانی هم که از پایه سرد و خشک هستند رنگهای روشن دارند.
اما چون خشکی ممکنه در این سردی غلبه پیدا کنه و به مرور زمان سودا تولیدش در این بدن ها زیاد باشد ، در بسیاری از افرادی که سرد و خشک هستند رنگ تیره و در واقع رنگ کدر و گرفته _ما بهش میگیم کمودت رنگ _ یک تیرۀ گرفته‌ای ممکن است به رنگ اینها اضافه شود. یعنی ما فرد را از وقتی که میشناسیمش رنگش کدر و تیره بوده باشد. پس ما هم رنگ سفید را در افراد سرد و خشک مزاج ممکنه ببینیم و هم رنگ چهره‌های تیره را ممکنه ببینیم هر دو تا رنگ را به صورت پایه میتوانیم ببینیم.
* پی نوشت: یک نکته خیلی مهم درباره این عکس که باید بدانید این است که، صرفا به دلیل اشاره به رنگ پوست در این قسمت آورده شده و دلیل بر آن نیست که صاحب این عکس حتما مزاجش سرد و خشک باشد. به طور کلی همواره به خاطر بسپارید که صرفا و تنها از روی چهره افراد نمی توان به مزاج قطعی آنها پی برد.*
معمولاً اینها پوست های خشک دارند. یعنی امکان نداره یه پوست خیلی نرم و مرطوبی رو لمس کنیم و روی این تشخیص مزاج سرد و خشک بگذاریم. در این مزاج به صورت پایه پوست خشک و در لمس سرد خواهد بود . البته در افرادی که به علت سردی معده اخلاط خام تولید می کنند، ممکن است به مرور پوست حالتی از شلی و نرمی پیدا کند. اما صحبت ما همان طور که مکرر گفتیم در افراد سالم و فارغ از اثر بیماری هاست.
مو را از ماست کشیدن !
به خاطر اینکه سودا خیلی تمایل دارد به اینکه با روح و افکار ما آمیخته بشود، در افراد سرد و خشک مزاج علائم فکری غالب است. اغلب وقتی دقت می کنید چیزی که توی چشم می زند نوع تفکرشان ، نوع تصمیم‌گیری شان است. این افراد خیلی دقیق اند. بیش از اندازه دقیق. یعنی خیلی خیلی منظم ، نکته‌سنج و موشکاف. افرادی هستند که مو را از ماست می کشند. به این تیپ افراد که رسیدید شک کنید به اینکه این سرد و خشکی در مزاج خودش یا مزاج روحش خیلی بالاست و غلبه دارد .
این افراد فکر و خیال شان زیاد است، چونکه خیلی دقیق اند تمام زوایای یک امر را باید ذره به ذره موشکافی کنند.
خواب کم
از طرفی چون خشکی دارند میل به خوابشان هم کم است و خوابشان هم معمولاً خیلی عمیق و دلچسب نیست. فکر و خیال هم که بهش اضافه میشه اینها حسابی خوابهای آشفته پیدا می‌کنند ، یعنی اغلب اگر فکر و خیال مزاج را از تعادل خارج کند اولین شکایتی که می‌کنند اینست که ” خوب خوابم نمی برد ، خوابم خیلی عمیق نمیشود، صبح ها خسته بیدار می شوم.” بنابراین اختلال خواب در اینها یک نکته خیلی بارز است .
یک خرده خشکی در مغز بالا رود چون خشکی پایه هم دارند صداها اذیتشان میکند ، حساس میشوند ، حواسشان تیز می شود. و ذاتا هم خیلی ظریف، موشکاف و حساس هستند.
قدرت تفکر
قدرت تفکر و نکته سنجی و زیاد فکر کردن اینها یکی از شاخصه‌های مزاج سرد و خشک است. به خاطر همین اینها به کارهایی که عمق فکری داره حالا چه از لحاظ روحی یعنی تعمق روحی چه از لحاظ فکری ، هر دو تمایلشان زیاد است یعنی مثلاً شاعر های خوبی هستند ، فیلسوف های خوبی هستند ، فلسفه که اینقدر سخت است قضایاش ، به راحتی میتوانند تا عمقش بروند و بفهمند ، سیاستمدارهای خوبی هم هستند. گفتم اینها نهایتا رهبرهای خوبی می شوند. از مجموعه اینها در واقع میشه گفت که اگر درست مدیریت بشوند یک رهبر خوب از آب در میاید، چون هم خوب فکر می کنند هم خوب سیاست می کنند و هم مقاومت و پشتکار خوبی دارند .
انعطاف پذیری پایین
این افراد کلا آدم های مقاومی اند ، هر وقتی دیدید بچه شما به شما میگه مامان چقدر گیر میدی بابا چقدر گیر میدی برو سراغ اینکه یه خرده سودا داره توی خونت میره بالا یا مزاجت داره به سمت سردی خشکی متمایل میشه ، اصلا از خصوصیات این مزاج گیردادن است. یعنی گذشت و انعطاف پذیری _ که از خصوصیات رطوبت مزاجی است_ کم میشه ، تری با خودش انعطاف‌پذیری میاره ، آب رو ببینید در هر ظرفی بریزید به همان شکل میشه ، حالا یه تیکه سنگ را بردارید توی ظرف بزرگ بندازید سنگ تغییر حالت نمیده ، سنگ یعنی سرد و خشک . آب یعنی سرد و تر.
پس انعطاف سرد و خشکها کم است و این فرد اگر مدیریتش نکنند ممکنه در تصمیم‌گیری جاهایی که باید انعطاف های درست را نشان دهند نتوانند. بنابراین یک تر مزاج کنار یک مدیر سرد و خشک باشه خیلی بهش کمک میکنه ، حتی مدیریت خانه منظورمان است ، مدیریت های کوچک ممکنه مورد نیاز ما باشه .
وضعیت جسمانی سرد و خشک ها
از خصوصیات دیگر سرد وخشک مزاجها، این ها معمولاً افرادی لاغرند. حالا ممکن است لاغر هایی درشت استخوان باشند، چون غذای استخوان سوداست. در اینها به علت اینکه به استخوانشان خوب سودا رسیده ، استخوان‌ها درشت و بزرگ است. ولی پوست و استخوان است ، یعنی فردی می بینید قد بلند و درشت استخوان اما یک ذره گوشت و چربی ندارد. خیلی گوشت و چربی در بدن اینها کم است.
- در مزاج گرم و خشک چربی کم بود اما گوشت خشکی داشتند.
- گرم و تر عضله خیلی خوب بود.
- سرد و تر چربی خیلی بیشتر بود.
- سرد و خشک نه چربی نه عضله، اما استخوان خوب پیدا می‌کنید.
گاهی وقتها این افراد سرد وخشک ریز نقش اند
یعنی علاوه بر اینکه چربی و گوشت خوبی ندارند استخوان های بزرگی هم ندارند. چون بستگی دارد به اینکه در مزاج او سردی غلبه دارد یا تولید سودا .
پس دو تیپ سرد و خشک مزاج داریم. این افراد یا درشت استخوان و بزرگ اندام اند اما بسیار لاغر و یا اینکه اصلاً کلا ریز اندامند.
یا چهره هاشون سفیده یا تیره و کدر و نسبتاً خاکستری یا بادمجانی.
بیماری ها
مشکلات روحی در اینها بسیار استعدادش بالاست. باید خیلی حواسشان باشد. به خاطر تفکر خیلی زیاد و عمیق که دارند ممکن است میل به گوشه گیری و انزوا پیدا کنند و کم‌کم دچار افسردگی شوند.
این دیگر می شود بیماری، دیگر از حالت سلامت و مزاج جبلی خارج میشود. فقط می خواهم موارد احتیاط را به افراد بگویم که در این خصوصیت دقت کنند که اگر مزاج سرد و خشک پایه دارند و دیدند یک خرده دارند از جمع فاصله می گیرند سریع بروند به سمت تعدیل مزاج و این سودای خون شان را کم کنند تا سردی و خشکی در بدنشان کمتر شود.
گرفتگی عضلات
از بیماری های دیگری که سرد و خشکها استعدادش را دارند اینست که عضلاتشان خیلی گرفتگی پیدا می کند مخصوصا عضلات پشت ساق که شاخصه برای این افراد. شب هنگام استراحت دچار گرفتگی و خشکی عضلات میشوند و اگر دید زیاد تکرار میشود احتمالا یک سردی خشکی مضاعف در بدنش غلبه پیدا کرده است.
یا حس یک گرفتگی در گلو پیدا می شود. مثلا می گوید من احساس می کنم یک لقمه در گلوم گیر کرده. بعضی ها هم می گویند من احساس می کنم یک حلقه افتاده توی گلوم نه پایین میره نه بالا میاد ؛
این از خصوصیات خشکی است هم در گرم و خشک و هم در سرد و خشک دیده میشه. باز این هم جزء بیماری فرد هست باید حواسش باشد. اگر دید مزاجش دارد از تعادل خارج میشود، استعدادش برای این بیماری ها بیشتر است. باید حواسش باشد که سریع تعدیل مزاج دهد و به سمت تعادلش برگردد.
اشتهای کاذب
در دیدگاه طب ایرانی سودا عاملی است که اگر سر معده ریخته شود اشتها ایجاد میشود ، یعنی یکی از وظایف طبیعی آن اینست که برای ما اشتها ایجاد می کند ، حالا وقتی سودا زیاد می شود و زیاد سر معده ریخته می شود فرد مکرر احساس میکند که گرسنه است.
بنابراین افرادی که پایه سرد و خشکی دارند و پر اشتهایی کاذب دارند یعنی واقعا گرسنه نیست اما میل به خوردن دارد و وقتی هم می روند چیزی بخورند شاید خیلی با حجم بالا نخورند ولی مدام حس می کنند که حس گرسنگی دارند،
این نشان می دهد که ریزش سودا به سر معده زیاد شده یعنی حجم سودا در خونشان احتمالا زیاد شده ، پس اشتهای کاذب و ریزه‌خواری ممکن است علامت عدم تعادل مزاج در افراد سرد و خشک باشد و یا سوزش سر معده و سایر علامت های دیگه نمی خواهیم در مورد علامتهای بیمار گونه زیاد صحبت کنیم.
حافظه هایی قوی، اراده هایی پولادین!
پس در مجموع این افراد اراده هایی قوی دارند. حافظه هایی قوی دارند. اول یادگیری مطالب سخت است، ممکن است مطلب را سخت بپذیرند به خاطر اینکه این سردی و خشکی ایجاد مقاومت می کند. کلا در مزاج این ها مقاومت خیلی بالاست ، اول در مقابل ورود هر چیز جدید مقاومت میکند اما وقتی پذیرفت دیگر جان میدهد پای آن. اول مطلب را کمی با تانی و دیر یاد می گیرند، ولی وقتی یاد بگیرند مثل حک شدن بر سنگ است. حافظه هایی بسیار قوی در نگه داشتن مطالب دارند.
دقت کنید بین یادگیری و حافظه اختلاف است. یعنی یادگیری در افراد سرد و خشک کمی با تأمل و با تلاش است ولی وقتی یاد گرفتند دیگر به طور کامل و در طولانی مدت این در ذهنشان حک میشود .
کینه ای!
به خاطر همین است اینها معمولا کینه هم زیاد دارند. دست خودشان نیست. بدی ها و کلا رفتارهای دیگران در حافظه و در ذهنشان می ماند. حتی اگر روی خودشان کار کنند و فرد را هم واقعا ببخشند اما تصویر این فرد و رفتار او از ذهنشان نمی رود.
دست خودشان نیست حافظه قوی است یعنی تصویر را نگه داشته است.
حالا یک سرد وتر مزاج را که دو روز قبل اذیت کرده باشید و بعد از او بپرسید یا عذرخواهی کنید گاهی وقتها اصلاً یادش نمیاید که قضیه چه بوده و خیلی زود می بخشند ، خیلی زود از قضایا می‌گذرند چون حافظه خیلی وقت ها یاری نمیکند اما سرد و خشک ها حافظه نمی گذارد محو شود.
به خاطر همین اگر تربیت نفسانی خوبی داشته باشند می توانند غلبه کنند. ولی اگر روی خودشان خوب کار نکنند میتوانند به افراد کینه‌ای، بد دل و بعضی وقت ها افسرده، گوشه‌گیر، بد قلق و نچسب تبدیل شوند. خصوصا اگر که به دیگران گیر دهند که کلاً در جمع پذیرش آنها سخت میشود.
همه این مطالب به این برمی‌گردد که ما مزاجمان را درست تربیت کنیم. از نقاط قوتش خوب استفاده کنیم و نقاط ضعفش را تا می توانیم با حفظ الصحه ای که در این مقالات یاد می گیریم پوشش دهیم. معایب را به محاسن تبدیل کنیم.