توجه به قوت بدن در فرآیند اصلاح عادت

بعد از صحبت در مورد روش های اصلاح عادت که در دو قسمت درباره آن صحبت کردیم نوبت به نکته مهم بعدی یعنی رعایت قوت می رسد. یعنی ما اگر قوت بدن را در نظر نگیریم نخواهیم توانست به موفقیت کافی و زود هنگام در اصلاح رفتارهای خود در دامنه حفظ الصحه دسترسی پیدا کنیم .

منظور از قوت در طب سنتی چیست؟ یعنی اگر فردی می‌خواهد تدابیری را برای خوردن ، آشامیدن ، ورزش ، خواب ، بیداری و… اجرا کند باید به نیروی بدن خودش نگاه کند ببیند می تواند ، در توانش هست ، دچار ضعف نمی شود ، بدن آنقدر بنیه دارد که بتواند از پس چنین تدبیری برای خودش برآید یا نه .

حتی اگر تمام قوانین تغییر عادات را که در قسمت قبل گفتیم را رعایت کند اما قوه خوبی نداشته باشد نباید عجله کند. یعنی وقتی رسید به این مرحله که فرضا باید وعده ناهار را حذف کند ، رسید به این مرحله که باید خوابش را ۶ ساعت کند ، و بعد دید که با همه تدابیری که در نظر گرفته است بدن دارد دچار ضعف می شود این فرد اجازه ندارد این مرحله را رد کند یعنی حتماً باید عقب گرد کند ، به خاطر اینکه اگر ضعف بر بدن مستولی شود هر چقدر هم که شما تدابیر سلامتی بخش وارد کنید آن ضعف پایه نمی گذارد شما بهره کافی از تدابیر اصلاحی ببرید.

این ضعف‌ها و قوت‌ها چطور تعریف میشوند؟ در بدن های مختلف ، برخی از ضعف و قوتها بر اساس مزاج پایه است . فرض کنید یک فردی با مزاج پایه تر –رطوبی- توان اینکه در شب فقط ۶ ساعت بخوابد ندارد. واقعاً دچار ضعف می شود. چون میدانیم که یک فرد با مزاج جبلی رطوبی از اینکه بیداری بسیار بکشد ناتوان میشود. در محدوده طبیعی مثلاً ما میگوییم خواب بین ۶ ساعت تا 8 ساعت اشکالی ندارد ، لازم نیست یک تر مزاج سعی کند به آن خواب ۶ ساعتی که برای سلامتی یک فرد معتدل عالی ترین وضع ممکن است نزدیک شود. یک ساعت بیشتر بخوابد ولی در روز توانایی و کارآیی بیشتری داشته باشد. یعنی ضعف به بدنش مستولی نشود. بنابراین در این شرایط به او اجازه میدهیم که در درجه اول مدارای قوتش را بکند و بعد تغییر عادت بدهد ، یعنی نگاه کند ببیند توانش را دارد و از پس آن بر میاید یا نه باید همان مسیر را ادامه بدهد و جلو برود تا آنجا که به حد مطلوب برسد. اگر بدن قوت داشته باشد فرد میتواند در تدابیر آنقدر پیش برود که یک مزاج احسن در بدن خودش ایجاد کند – ما در طب سنتی به آن (تقدم به حفظ) میگوییم یعنی مزاج بدن را به مزاج احسن تبدیل کردن-  ولی اینها همه به شرط قوت است یعنی باید بدن و طبیعتش جواب بدهد و با آن راه بیاید. شاید هر فردی کمی پافشاری کند و با آرامش با حوصله با صبر با تدابیر حفظ الصحه این مطالب را پیش ببرد بتواند به ضعفش هم غلبه کند ، ولی حتماً زمان بیشتری می‌برد و باید خیلی خیلی روی آن کار کند ، در یک مقطع هم ممکن است بگوییم برگردید و سریعاً عادت را به آن حد نرسانید که ضعف بر شما مستولی شود.

پس یکی از عواملی که در ضعف و قوت خیلی مهم است مزاج پایه است.

نکته دومی که خیلی مهم است طول کشیدن عادات غلط یا بیماری های طولانی در بدن است که باعث می‌شود بدنی که ذاتاً قوی بوده الان خودش را با دست خودش ضعیف کرده باشد یعنی ضعف همیشه به این معنی نیست که ما از اساس و پایه و جبلی آدم ضعیفی هستیم خیلی وقتها خداوند قوت بسیار خوبی به ما عنایت می‌کند ولی از اول تولد به مرور زمان آن را دچار نقص می کنیم یا گوارش مان را ضعیف می کنیم سرد می کنیم یا با اختلال خواب و بیداری ، قوای مغزی و سیستم اعصابمان را ضعیف می کنیم و دچار عارضه های بدخوابی میکنیم یا با کم تحرکی و ورزش نکردن بدن را از سموم و زوائد انباشته میکنیم و……

 البته بعضی افراد که بیماری های طولانی می گیرند بر اثر طول کشیدن بیماری‌ها قوای بدن به تحلیل می رود و دچار ضعف میشود. آن موقع وقتی میآیند تدابیر حفظ الصحه را روی بدن اجرا کنند می‌بینند بدن توانش را ندارد. البته در این انواع مرضی برای به دست آوردن قوت بیشتر جای کار کردن دارد مخصوصاً اگر خیلی مزمن نشده باشد و مخصوصا اگر این افراد بصورت پایه آدم های قوی ای بوده اند و از پس خیلی از کارها بر می‌آمدند اینها بدانند که امید بیشتر است برای اینکه بتوانند این ضعف عارضی پس از یک سوء تدبیر طولانی یا یک بیماری طولانی را اصلاح کنند و به یک حالت بهتر و آماده تری برگردند برای اینکه تدابیر خوب را اجرا کنند و عادات غلط را رفع کنند. پس از هر دو جنبه، چه ضعف عارضی و چه ضعف جبلی هر دو مراقب باشیم که بدن را در زمینه اصلاح روش‌های تدابیر حفظ الصحه دچار آسیب نکنیم و ملاحظه قدرت فعلی بدن را داشته باشیم.

 نکته دیگری که اینجا باید بدانیم اینست که وقتی بحث قوت مطرح میشود گاهی اوقات افراد از ظاهر امر به اشتباه می افتند. مثلاً میگویند که من میتوانم حجم خیلی خوبی غذا بخورم و معده ام هم خوب هضم می کند ، منتها یک دفعه داغ می کنم. این یک عارضه شایع است به خاطر همین اینجا به آن اشاره می کنم. کسانی که به طور خاص بعد از غذا خوردن دچار حرارت ناگهانی می شوند ، این ها بدانند که یک اصلاح عادت لازم دارند و یک تصور غلط و اشتباه هم از میزان قوت خودشان دارند و غالباً هم عارضی است. به خاطر اینکه این افراد با تصور اینکه من هضم خیلی خوبی دارم زیاد از حد به معده فشار آورده اند و حالا معده دچار آنچنان ضعفی شده که عادتاً غذا را میپذیرد ولی در مرحله هضم و در مرحله کنار آمدن با غذایی که وارد شده دچار مشکل میشود. یعنی فرض کنیم یا این معده دچار نقصان در قوای هاضمه شده یا دچار سوء مزاج گرم عارضی شده که غذا به محض اینکه واردش میشود یک سری بخارات تولید می کند و سیستم عصبی و دِماغ را دچار عارضه میکند و از سر شروع میکند به عرق ریختن ، احساس کلافگی و گاهی وقت ها ضعف رفتن دل. این مورد را بعد از ماه مبارک رمضان زیاد میبینیم در افطار کردن های ماه مبارک رمضان هم زیاد می بینیم ، چرا چون ماه مبارک رمضان هایی که در فصل گرما قرار میگیرد و فرد در طول روز آب تناول نمیکند خنک کننده ها برایش کمتر است ، معده دچار گرمی می شود می نشیند سر سفره و ناگهان یک حجمی را با ولع میخورد و این معده گرم شروع می‌کند به تولید بخارات آزار دهنده و شروع میکند به عرق ریختن و حالت غش و ضعف و خدای نکرده مرگ ناگهانی.

  بنابراین اگر می‌بینید که قدیم معده قوی ای داشتید و هرچه می خوردید از پس آن بر می‌آمد اید الان همان حجم را می‌خورید ناگهان به حرارت می‌افتید داغ می کنید و عرق می ریزید و غیره باید اینطور با معده کنار بیایید که غذا را آرام آرام تناول کنید، به معده فرصت دهید که با وارد شدن غذا حرارتش را تعدیل کند و ناگهان حجم زیاد در آن نریزید. اتساع ناگهانی معده خودش در بدن ایجاد تحیر میکند و این حالت نباید ایجاد شود. و البته سوء مزاجات معده را هم باید جداگانه درمان کنید.

در مجموع برای رعایت قوت و توان بدن هنگام تغییر و اصلاح رفتارها باید به ضعف های جبلی و عارضی همانطور که شرح داده شد توجه داشته باشید و تغییر در عکس العملهای بدن را نیز جدی بگیرید و با دقت بررسی کنید تا با آرامش به ساحل سلامت برسید.