بیماری های فصل تابستان / قسمت اول

فصل تابستان بدن را براي يك سري بيماري هاي خاص و ويژه مستعد مي‌كند. اگر ما با اين بيماري ها آشنا باشيم و راهكارهاي مقابله با آن را بشناسيم راحت تر مي‌توانيم از بدن مراقبت كنيم .

سردی و ضعف اندامهای درونی

 بدن در فصل گرما مي‌خواهد خود را در برابر حرارت خارجي حفظ كند پس مسام سطحی بدن باز مي‌شود و حرارت را به سمت بيرون حركت مي‌دهد بنابراين اتفاقي كه براي بدن مي‌افتد اين است كه درون و خصوصاً دستگاه هاضمه‌ از حرارت مطلوب و مطبوعش يعني حرارت غريزی محروم مي شود و گوارش در عمل سرد مي‌گردد چون گوارش با حرارت محیط كار نمي‌كند و هواي گرم او را به كار نمي‌اندازد و به يك حرارت ذاتي غريزي نياز دارد تا كار خود را  به درستي انجام دهد وقتي اين حرارت غريزي به خاطر محافظت از اندامهاي باطني قلب، كبد، معده و سایر قسمتهاي مهم بدن ما به سمت خارج حركت كرد سیستم گوارش سرد و ناتوان می‌شود و در اين شرایط ما بايد به آن کمک کنیم يعني نبايد او را خسته كنيم، نبايد غذاي بيش از حد بر او وارد بكنيم و نبايد كاري كنيم که گوارش را به زحمت بياندازيم .

 ضعف هضم

پس بيماري شمارة يك فصل تابستان ضعف هاضمه است. مخصوصاً در كساني كه خود ذاتاً معده‌هاي ضعيفي دارند كه در اين دوره زمانه به خاطر بدرفتاري كه ما با گوارش خود مي‌كنيم خيلي هم شايع است.

ما چون ورزش كافي نداريم غذاي بيش از حد نياز مصرف مي‌كنيم و در هم خوري و آشفته خوري خيلي زياد شده است سیستم گوارش عمدتاً ضعیف و خسته اند و وقتي فصل گرما مي‌رسد اين ضعف ذاتي به ضعف فصلی اضافه مي‌شود و مشكل و بيماري دو چندان مي‌شود.

وقتي كه هوا گرم مي‌شود و معده و گوارش سرد  و ضعيف مي‌شود ما با چه علائمي روبرو خواهيم شد؟

 دستگاه هاضمه در این شرایط هم قدرت هضم غذاي غليظ را از دست مي‌دهد و هم قدرت هضم غذاي زياد را و هم اگر غذا سرد بالفعل  باشد یعنی از نظر درجه حرارتي سرد باشد باز هم معده چون سرد تر از قبل مي‌شود دچار اختلال هضم خواهد شد.

از طرفی اگر غذا گرم بالفعل يا گرم بالقوه هم باشد به خاطر اينكه حرارت داخلي بدن را بالا مي‌برد و اين بر خلاف رفتار صحیح در فصل گرم تابستان است و معده به صورت عكس‌العملي حرارتها را از خودش دور مي‌كند وغذا را نمی پذیرد و هضم به هم مي‌ريزد.

پس ما باید چكار كنيم؟

رفتار صحیح تغذیه ای در تابستان

 تا اینجا متوجه شدیم که در فصل گرما نه مي‌توانيم غذای سرد و نه خيلي گرم به معده بدهيم، نه زياد بخورد نه غليظ بخورد نه مکرر بخورد. دستگاه گوارش در این فصل خيلي مراقبت نياز دارد. آنقدر كه ما در تابستان بايد با معده و گوارششمان دست به عصا رفتار كنيم در زمستان و  فصل سرما نیاز نداريم.

غذای لطیف انتخاب اول تابستانه

 اولا اغلب از غذاهاي لطيف استفاده كنيد. غذاهايي كه هضم آساني دارند.

اگر معده‌ و گوارش غذا را خوب هضم نمي‌كند و دچار سنگيني سر دل مي‌شويد، يا دچار تلخي دهان مي‌شويد يعني صفرا خيلي زياد درون معده‌ ريخته است  و با كوچكترين چيزي كه مي‌خواهيد بخوريد صفرا بالا مي‌زند و معده را دچار اذيت مي‌كند، و يا اينكه  غذا مدت زيادی در معده مانده است ساعتها گذشته ولي معده سبك نمي‌شود و يا احساس سنگيني و ناراحتي براي شما ايجاد مي‌كند، همه اینها نشانه اینست معده مشکل هضم دارد و ما باید نوع غذا را درست انتخاب كنيم.

 گوشت خواری مناسب تابستان نیست

گوشت‌هاي غليظ مثل گوشت شتر، گوشت شترمرغ، گوشت گاو و عمدتاً گوشتهاي قرمز يعني حتي گوشتهاي خوب مثل بره و بزغاله را هم  نباید خيلي  زياد  در تابستان استفاده کنید. در این فصل علاوه بر گوشتهاي شتر، شترمرغ و گاو که خيلي غليظ­اند و اصلا نبايد خورده شود، هر گوشت دیگری هم كلاً غذاي غليظ محسوب مي‌‎شود بنابراين تا آنجا كه مي‌توانيد گوشت خواري را كم كنيد و در مواقع ضروری از گوشت سفيد استفاده كنيد مثل گوشت طيور مرغ خانگي و ساير طيور را مي‌توانيد استفاده كنيد و گوشت ماهي را هم در صورتي كه به شدت گرسنه نباشيد می توانید در تابستان  بخورید. چون گوشت ماهي لطافتش خيلي زياد است اگر فرد خيلي شديد گرسنه باشد ممكن است كه اين گوشت بسيار لطيف در معده به صفرا تبديل شود و مشكلات دو چندان گردد.

ترش کردن و ریفلاکس

مسئله ديگري كه در فصل گرما برای گوارش پيش مي‌آيد ترش كردن است. معده چون سرد مي‌شود وقتي فرد غذا مي‌خورد و غذايش نامتناسب است زودتر از فصلهاي ديگر ممكن است دچار ترش كردن يا ریفلاكس شود چون در این شرایط معده سست مي‌شود و در معده استرخا -يك نوع شلي- به وجود مي‌آيد و وقتي غذا در آن سنگيني كند سريعاً آن را از دهانة فوقاني معده به بالا مي‌دهد و حس ترشی در قفسة سينه فرد را آزار خواهد داد.

توصية اول حفظ تدابير سلامت بخشي ستة ضروريه است كه در اين اينجا به آداب خوردن و آشاميدن و آداب خوابيدن خيلي بايد توجه شود و اگر اين تدابير رعایت شود چه بسا ما از دوا و دارو بي‌نياز شويم.

مروری بر آداب تغذیه در تابستان

 پرخوري در فصل تابستان بيش از همة فصول مضر است.

 آشفته خوري و در هم خوري بيش از همة فصول معده را دچار آزردگي مي‌كند.

 کسانی كه متأسفانه يخ در تابستان زياد استفاده مي‌كنند و یا در مادة غذايشان مثلاً فالوده درست مي‌كنند و آبي كه استفاده مي‌كنند  و یا در شربتها یخ می ریزند، بسيار مضر و ضعيف كنندة معده است.

روي غذا سريع خوابيدن از چيزهايي است كه بسيار  ضرر دارد و باعث تشديد ريفلاكس مي‌شود. بايد بين غذا خوردن و خوابيدن فاصله انداخت.

در روزهاي بلند تابستان و اوج گرما يك ساعتي بعد از غذا اشكالي ندارد استراحت كنيد چون باعث مي‌شود از آن گرماي خارج فاصله بگيريد و از خنكي که خواب براي بدن مي‌آورد بهره ببرید. خواب قیلوله اجازه مي‌دهد حرارت غريزي در درون جمع شود و گوارش قوي تر شود این نوع از حرارت برای گوارش مفيد است.

 پس اگر توصيه‌هاي خوردن و آشاميدن و درست خوابيدن را رعايت كنيم معده به مقدار قابل توجهي مي‌تواند قدرت خود را به دست آورد.

تقویت معده با گلاب

 از بهترين مقويات معده در اين فصل گلاب است شما اگر كه صبح هنگام گلاب را با مقداري آب يا مقداري آب و خاكشير مخلوط كنيد و بخوريد يا اينكه در آب آشاميدنی روزانه اندكي گلاب اضافه كنيد هم باعث خنكي بدن مي‌شود و هم قوت عمومي بدن را بالا می برد. چون گلاب از مقويات خوب برای همه اندامهاست و بطور خاص قوت معده را با خود به همراه می آورد و از طرفی يك توصية بي خطر برای عموم است.

بنابراين شربت گلاب و آب يا خاكشير و گلاب بسیار مناسب است.

پاکسازی صبحگاهی با خاکشیر

خاكشير هم از آن داروهايي است كه مي‌تواند زوائد و فضولات صفرايي -و اگر به صورت داغ مصرف بشود بلغمي-  را از معده شستشو دهد و پاک کند. مخصوصاً اگر صبح ناشتا استفاده شود. همچنین مي‌تواند موجب تعديل مزاج در فصل گرما و در كل بدن شود.

 حالا اگر اين خاكشير با گلاب همراه شود و صحبها به عنوان اولين خوراك روز به صورت نوشيدني چه شيرين باشد چه نباشد مصرف شود می‌تواند معده را پاکسازی و تقویت کند و اگر فرد احساس بلغم زيادي در معده‌ مي‌كند یا مي‌بيند ريزشهاي پشت حلق و خلط پشت حلق زياد است حتماً اين خاكشير و گلاب را داغ مصرف كند كه آنها را هم شستشو دهد.

فقط دقت کنید در كساني كه رطوبت و استرخاي معده زياده از حد دارند يا كساني که نمي‌خواهیم بيش از اندازه به آنها رطوبت برسانيم مثل خانمهاي باردار، اينها را خيلي توصيه به مدام خوردن خاكشير نمي‌كنيم و باید بصورت موردی انتخاب كنند كه چه وقتي براي آنها اين خاكشير لازم است و با احتیاط مصرف کنند.

مصرف ملین مناسب در تابستان

 نكتة دوم پاكسازي مرتب در فصل تابستان و مناسب مزاج گوارش است.

 در فصل تابستان چون گوارش تنبل و ضعيف مي‌شود هر چه فضولات و مواد زائد در آن انباشته شود اين تنبلي و ضعف را زياد مي‌كند بنابراين گاه و بيگاه يك ملین خيلي ضعيف کمک کننده خوبی است چون ما به هيچ وجه در تابستان اجازه نداريم مسهل قوي استفاده كنيم.

 مناسب ترين ملین تابستانه فلوس است. که در واقع همان مغز خيار شنبر است که به آن فلوس مي‌گويند.

 به مقدار يك قاشق مرباخوري با کمی روغن بادام شيرين در آب داغ گذاشته تا دم شود و بعد صاف شود و آب آن با کمی نبات نوشيده شود. در هر مقطع دو سه روز انجام شود کافی است و نباید بيش از حد افراط كنيم و در طول فصل گرما چنانچه بيش از حد دستگاه گوارش را سنگين کردید و علائمي از ضعف گوارشي در خود مي‌بينيد چند بار با ملين مناسب طبع خود را نرم كنيد و جلوی احتباس فضولات را بگیرید.

از توصيه‌هايي که است حكماي قديمي ما در فصل تابستان براي پاكسازي گوارش و قوت بخشيدن مجدد به آنمصرف فلوس به روش بالاست. باید صبح ناشتا ميل ‌كنيد و تا ناهار چيزي نخورید كه چندين بار شكم كار كند و يك پاكسازي از معده تا انتهاي روده رخ دهد و دوباره گوارش قوت خود را به دست آورد.