بيماری های رایج فصل بهار

شايع‌ترين بيماري‌های فصل بهار دو گروه اند: يك گروه بیماریهای وابسته به تغییرات کیفی خون هستند که در مقاله حجامت بهاری به آن پرداختیم و گروه دوم بیماریهای مربوط به اختلال در كميّت خون هستند يعني این بیماریها به علت آنکه حجم خون زياد شده  است ایجاد می شوند.

می خواهیم ببینیم گروه دوم بیماریهای بهاری متوجه چه افرادي مي‌شود؟

بیماری های افزایش حجم خون

 افرادي كه پاية مزاج گرم و تري دارند يعني به طور ذاتي و جبلي، خون در بدن آنها زيادتر از بقيه افراد است و (غلبة نسبي دم) نسبت به بقية افراد دارند در تیررس بیماریهای گروه دوم هستند. توجه داشته باشید که اين مزاج –گرم وتر- در فردي كه در حال سلامت است اذيت كننده نخواهد بود و فقط استعداد ابتلا به این گروه بیماری را بالا می برد.

این حال سلامتي دوام خواهد داشت تا اينكه وارد يك عامل تشديد كننده گرم و تر شود يا عامل تشديد كننده خاص بر او وارد شود. از جمله اين عوامل تشديد كننده، فصلي است كه مزاج گرم و تري دارد همان فصلي كه دم را به غليان و جوشش مي‌آورد و در واقع باعث مي‌شود كه دم تلاطم و افزايش حجم پيدا كند و علائم ویژه نشان دهد .

اين گروه از افراد چنانچه تدابير ستة سلامتي بخش را به خوبي رعايت نكرده باشند در معرض خطر بیشتری هستند. باز تأكيد مي‌كنم براي اين گروه افراد تدابيری كه در مقالات قبلی گفتيم از همه واجب‌تر است به خاطر اينكه ممكن است در اينها هم كيفيت دم خراب شود -مثل همة آدمهاي ديگر- هم ذاتاً در معرض اختلال كميت هستند بنابراين از دو جنبه در معرض خطر هستند و خيلي مهم است كه ستة  سلامتي بخش را دقيق اجرا كنند.

 علائم افزایش کمیّت خون

برافروختگی

ولي حالا اگر این افراد به هر دليل گرفتار این بيماري شدند اگر چه حالي و چه علائمی پيش آمد بدانند كه اين زيادی خون دارد برايشان دردسر ايجاد مي‌كند؟

 يكي از شايع‌ترین علائم برافروختگی است. چهرۀ این افراد سرخ می‌شود  و حس التهاب و گرمی در بدن حس می‌کنند. نوعی حال برافروختگی و بی‌قراری در درون دارند و از در سطح پوست نوعی از تحریکات را به خاطر گردش بیش از حد خون و بالا رفتن حجم خون احساس می‌کنند.

خارش و تحریکات پوستی

ممکن است خارش یا جریان ریز آزارنده ای زیر پوست حس کنند. این علامت هم به خاطر گردش بیش از حد خون و بالا رفتن حجم خون در زیر پوست بدن می باشد.

حتی ممکن است علائمی که در اختلال کیفیت خون گفتیم هم پیدا شود. مثلاً کهیر بزنند یا بثورات پیدا کنند و غیره.

طعم شیرین دهان

 بدنبال غلبه کمّی دم افراد یک حس شیرینی در دهان پیدا می‌کنند. فرد مخصوصاً صبح که بیدار می‌شود می‌گوید: ته حلقم شیرین  است. حس شیرینی ناخوشایندی در دهانم دارم. افرادی که گرم و تر مزاج هستند و مکرر با غلبه خون دردسر دارند خودشان پیشاپیش متوجه می‌شوند که در حال بیمار شدن و بروز غلبه دم هستند چون معمولاً صبح که بلند می‌شوند می‌بینند دهانشان خیلی شیرین است و می فهمند که خون دارد بالا می‌زند. این از نشانه های آشنا برای این گروه مزاجی است.

بروز خال سرخ

 با افزایش حجم خون و ریزش به زیر پوست ممکن است خال‌های قرمز ریزی در بدن شروع به بیرون زدن کند.

 زیر پوست یک نقطه‌های قرمزی پیدا می‌شود که شبیه خون منجمد است.

 البته این خالهای قرمز فقط مختص به غلبه دم نیست و ممکن است علامت بیماری‌های متفاوتی باشد.

خونریزی لثه و بینی

 علامت دیگر غلبه کمّی خون در فصل بهار آنست که اینها خونریزی‌هایی در مناطق خاص پیدا می‌کنند.

غالباً از لثه‌ها خونریزی پیدا می‌کند یا مثلاً خون دماغ می‌شوند. معمولاً حجم این خونریزی قابل توجه است و در حد لکه بینی نیست و به سرعت بند نمی آید.

بچه‌هایی که در فصل بهار خون دماغ می‌شوند اینها عمدتاً مزاج پایة گرم و تر دارند. البته عوامل دیگر را باید در نظر گرفت و نباید از علل بیماریزای دیگر غفلت کرد یعنی حتماً مراجعه به پزشک و معاینه کامل فراموش نشود.

یا حتی خونریزی در ادرار ممکن است پیدا کنند. گاهی بطور واضح خون در ادرار دیده می شود و گاهی در فصل بهار به آزمایشگاه که می‌روند می‌بیند یک خون خفیف و میکروسکوپی در ادرار وجود دارد.

جنون بهاره

 بعضی از افراد به دنبال غلبه حجمی خون در فصل بهار ممکن است به جنون آنی گرفتار شوند.

 وقتی می‌گویند فرد خون جلوی چشمش را گرفته است این حقیقت دارد و واقعاً افزایش شدید خون می تواند تصمیمات عاقلانه را مختل کند.

 این از جنونهای آنی است که دم وقتی بالا می‌زند و غلیان پیدا می‌کند یک رفتارهای عجیب و غریب بروز پیدا می کند و فرد بعداً هم از کردة خودش نادم و پشیمان می‌شود ولی به علت اینکه آن لحظه غلبة دم کنترل یک سری رفتارها را از او می‌گیرد، باعث می‌شود رفتارهای جنون‌آمیزی از خود نشان دهد.

 برای این افراد مخصوصاً در زمان هیجان‌های خون مثل نیمة هر ماه قمری -که خون بواسطه جاذبه شدید کرۀ ماه به سمت ماه کشیده می‌شود و بالا می آید- و در فصل بهار که غلبه دم شایع است و غیره اوج گرفتن جنونهای دموی و آنی شایع تر است.

 خونگیری مجاز در فصل بهار

در فصل بهار در شرایطی که ممکن است افراد به این علائم و بیماری‌ها گرفتار شوند برای اصلاح وضعیت، اولین چیزی که به ذهن هر کسی می‌رسد این است که این دم را بگیریم و خارج کنیم. اتفاقاً یکی از معدود جاهایی هم که در طب سنتی گفته شده است اگر خیلی علائم حاد است خیلی دردسر ایجاد می‌کند و سلامتی و حیات بیمار را تهدید می‌کند ، اجازه هست بی‌مقدمه و بدون بالا و پایین کردن دارویی یک مقداری خون از شخص بگیرید که اوج بیماری فروکش کند همین جاست.

 اما مراقب باشید! این‌ها همه باید زیر نظر پزشک باشد.

 کاهش غلیان دم با خنک کردن خون

غیر از خونگیری -در شرایط ملایم تر- راه دیگری هم است.

بیایید این دمی را که گرم شده و غلیان پیدا کرده با روش خوراکی آرام کنید. با خیلی از خنک سازهای خون می‌شود جلوی این مشکلات را گرفت و حتی اگر در این فصل نیاز به حجامت یا فصد هم باشد، باز هم اگر خون را اول آماده و خنک کنیم و از غلیان بیاندازیم و آرام کنیم، خون صالح کمتری در فصد و حجامت از دست می‌دهیم. یعنی چون در زمان این بیماریها معمولا  کیفیت و کمیت با هم آغشته می‌شوند با پاکسازی قبل از حجامت به سلامت فرد  و حفظ خون خوب و سالم کمک قابل توجهی می کنیم.

خنک کننده های خون کدامند؟

 خنک سازهای آشنای خون کدامند؟ از شایع‌ترین ها -در خوراکی های رایج- همان شربت آب زرشک است.

سردی و خشکی زرشک باعث می‌شود گرمی و تری دم اطفا و سرکوب شود. اگر مقداری شیرینی هم به عنوان مصلح با آن مخلوط ‌کنیم بهتر است چون ترشی‌ها وقتی حدت پیدا کنند به بعضی از اندامها آسیب می‌زنند.

 آبلیمو از بهترین تریاقهای بدن  و پاکسازی‌کننده‌ها است.‌ سرد و خشک است و از خنک کننده های عالی خون برافروخته است. کمی با شیرینی او را مهار می‌کنیم و آن را به شربت آبلیمو تبدیل می‌کنیم و می‌خوریم.

 ناردانه یا انار یا آب انار از بهترین‌هاست. در حالتی که میخوش باشد یعنی ترشی بیش از حد نداشته باشد و شیرین هم نباشد. یادتان باشد انار شیرین اصلاً خون ساز است و کلاً انار و رب انار شیرین در این مشکل استفاده نکنید. چون حالا به برکت سردخانه‌ها همة میوه‌ها را می‌شود در چهار فصل پیدا کرد اسم آب انار را هم می‌آورم و اگر نه کسی اول بهار مسلماً آب انار تازه پیدا نخواهد کرد ولی اگر در اختیار بود بسیار مفید است.

ناردانه هم سابقه طولانی در کنترل هیجان خون دارد. از قدیم دانه‌های انار را خشک می‌کردند و به عنوان چاشنی غذاها به کار می‌بردند. ناردانه را می‌تواند آسیاب کنید و استفاده کنید یا با سماق مخلوط کنید استفاده کنید. در زمینه بیماریهای غلبه خون انار از آن خوب‌های روزگار است. با کیفیت و با خاصیت هر دو به کنترل خون کمک می‌کند.

حتماً پرهیزات فراموش نشود

پرهیزها را هم که حتماً رعایت می‌کنید. شیرینی خواری افراطی ممنوع، گوشت خواری افراطی ممنوع مطلق و ادویه‌هایی که حرارت را زیاد می‌کنند ممنوع و همۀ غذاها و خوراکیهای خونسازها در این بیماریها مضر است که گوشت، شیرینی، زردة تخم مرغ عمدة خونسازهای بدن هستند.

بیشتر با آشهای ساده تغذیه کنید و موادی که به یک نحوی لینت مزاج ایجاد کند تا مقداری از حرارت بدن و غلیان مواد انباشته را کاهش دهد.

رفتارهای خنک کننده بسیار موثرند

همۀ رفتارهای خنک کننده خوب است. مثلاً فرد بیمار با غلبه خون در معرض هوای گرم قرار نگیرد، استرس بیش از حد نداشته باشد، از لحاظ اعراض نفسانی، خشم، غضب، اضطراب و هیجان اصلاً در رفتارهایش نباشد. با این رعایتها می‌تواند کمی دم را خنک کند.

 همچنین به این‌ها توصیه نمی‌کنیم که ورزش سنگین کنند. اگر ورزش آبی بود اشکالی ندارد چون بیشتر خنک ساز بدن است یعنی حتی از آن هم اثر ورزشی نمی‌خواهیم فقط داریم در تماس با آب اثر خنک کننده می‌گیریم.

و با تمام این اوصاف اگر آرام شد و مشکل حل شد یعنی کمیّت دم در حدی بود که با این مقدار مراقبت حل شد و از غلیان افتاد و دیگر دردسری نداشت، کافی است اگر نه یک حجامت و یا فصد به صلاحدید پزشک برای این افراد انجام می‌شود که باعث می‌شود آن کمیت افزوده را کنترل کنیم و فرد از علائم بیمارگونه رهایی یابد.

 تفاوت فصد و حجامت با اهداء خون

حقیقت این است که آزمایش‌های جدیدی که انجام شده بین خونی که از فصد و حجامت گرفته می‌شود با خونی که از طریق اهداء خون گرفته می‌شود تفاوت‌های ماهوی اساسی گزارش کرده است. در اعتقاد طب سنتی وقتی رگ کاملاً باز می‌شود خون با همة حجمش یعنی هم بخش غلیظ و هم بخش رقیق خون خارج می‌شود و به یک تعادل متناسب می‌رسد اما وقتی ما با سرنگ از فرد خون می‌گیریم و وارد کیسه اهدای خون می‌کنیم چون خون باید از سوراخ سوزن انتقال خون رد شود قسمت رقیق خون بیشتر از قسمت غلیظ وارد می‌شود به همین دلیل تناسب بین غلظت و رقت رعایت نمی‌شود یعنی خون غلیظ‌تر در بدن بیشتر می‌ماند و رقیق‌تر آن خارج می شود و این باعث می‌شود تفاوت ایجاد شود.

 در دیدگاه طب سنتی برای درمان انواع اختلالات خاص، فصد را اولویت می‌دهیم اما شاید اگر روشهای خون‌گیری در اهدای خون کمی اصلاح شود و نحوة گرفتن خون با سوزن تغییر کند مشکل حل شود. کما اینکه بعضی از دوستان متخصص طب سنتی دارند روی این سیستم کار می‌کنند که خون فصد را بتوانند به صورت کیسه ای در آورند و به مراکز نگهداری خون اهدا کنند.