مدیریت هوا در پاییز

در طب سنتی ما تدبیر هوا بسیار مهم تر از حتی تدبیر خوردنی و نوشیدنی است. استدلالی داریم که می گوید: (شما چند دقیقه بیشتر بی هوا زنده نمی مانی در حالیکه ممکن است روزها بی غذا زنده بمانی) پس تدبیر هوا از اهم تدابیر در طب سنتی است.

 یک ظلم بزرگی که بشر به خود می کند دست انداختن قوانین طبیعت است. ما مدام انگار هوس می کنیم قانونهای طبیعت خدا را به هم بریزیم؛ خدا مقدر کرده است که یک فصل خنک تر باشد ما آنقدر فضا را گرم می کنیم که بدن ما اصلا نمی فهمد فصل سرما رسیده تا تغییرات لازم را اجرا کند. یا فصل گرما را با وسایل سرمایشی آنقدر سرد می کنیم که بدن ما نمی فهمد و سردرگم می شود که الان فصل سرماست یا فصل گرما؟

پاییز : امتزاج فصلین

این مشکل بزرگ برای فصل پاییز هم رخ می دهد: دوگانگی حس بدن نسبت به فضای خارجی.

به هر حال ما دائماً در خانه نیستیم. من یا بچه من می خواهد از خانه بیرون برود و بالاخره با هوای سرد پاییزی مقابل می شود. اگر تفاوت دما بین داخل و خارج خانه خیلی محسوس باشد باعث می شود که یک شوک حرارتی به بدن وارد شود و در حالی که می توانست در یک چنین هوایی، با این میزان برودت، خیلی سالم و سرحال باشد ناگهان سرما می خورد. بعد تفسیر می کنیم که این بچه ایمنی بدنش خیلی ضعیف است در حالی که علت این واقعه خود ما هستیم که خانه را آنقدر گرم می کنیم که منجر به تعریق زیاد می شود و به سیستم ایمنی اعلام می کند که الان  چله تابستان است! وقتی از خانه بیرون می آید ناگهان حس می کند نه وسط پاییز، که انگار چله زمستان است! بدنی که برای وارد شدن به سرما مقاومتی برای خود نساخته است غافلگیر می شود و آسیب می بیند.

 بهترین تدبیر : گرمای ملایم مرطوب

بنابراین بهترین کار اینست که ما یک حرارت معتدل و ملایم با میزان رطوبت عالی ایجاد کنیم. یعنی در پاییز -یا زمستان در مناطقی که بارندگی زیاد نیست- هر وقت وسیله گرم کننده روشن کردیم یادمان باشد که هر جا حرارت بالا رفت رطوبت پایین می آید پس وقتی بخاری روشن کردیم خانه گرم می شود اما رطوبت از دست می رود. یادمان باشد که در پاییز با خشکی هوا خیلی مشکل خواهیم داشت پس توصیه می کنیم یا ظرفی از آب را روی وسایل گرم کننده قرار دهید که آب دائماً تبخیر شود -در مناطق گرم و خشک مثل یزد کرمان قم و غیره که هوا خیلی گرم و خشک است بیشتر با این خشکی مشکل داریم- یا اگر وسیله گرمایش شوفاژ و وسایل مشابه آنست و نمی شود ظرف آب روی آن گذاشت، می توانید از دستگاه بخور استفاده کنید و بخار آب در هوای محیط  ایجاد کنید.

اما اگر گرما گرمای معتدل باشد ما با کاهش رطوبت هوای داخل خانه مواجه نخواهیم شد. معمولا در یک برودت ملایمی که مناسب فصل پاییز است و ما هنوز وارد فصل سرمای شدید نشده ایم یک گرم کننده ملایم و مدیریت شده -یعنی در یک زمانی از روز مثل میانه ظهر که هوا گرم است خاموش کنید و در یک زمانی مثل شب که برودت بالا می رود روشن کنیم- آسیب جدی به رطوبت هوا نمی زند و نیازی به رطوبت زایی مضاعف نیست.

نوسان حرارتی بیماری زاست

خیلی وقت ها حرارت بخاری و شوفاژ آنقدر بالا می رود که گرگرفتگی عارض بدن می شود و فرد پنجره ها را باز می کند و خود را در معرض باد سرد قرار می دهد. در اینجا دو اتفاق بیماریزا برای بدن رخ می دهد: هم شدت حرارتی که در اثر بخاری و وسایل گرم کننده ایجاد شده بسیار برای سلامتی ما مضر است یعنی تعادل مزاج مارا به هم می ریزد و هم سرد شدن ناگهانی و مقابل هوای سرد قرار گرفتن به اعضای حیاتی ما آسیب می زند. جالب اینجاست که در دیدگاه طب سنتی بیشتر سرماخوردگی ها درکسانی که طبیعت گرم دارند رخ می دهد -یعنی همین بلا را بر سر خود می آورند- یعنی از شدت گرما و حرارت داخلی که دارند عرق می کنند و سپس خود را در معرض هوای سرد قرار می دهند. همان لحظه از هوای سرد لذت می برند اما نمی دانند این سرمایی که از منافذ باز سطحی در بدن نفوذ می کند و باعث مشکلی به نام سرماخوردگی می شود. این همان مشکلی است که در (گرم و سرد شدن خودساخته) هم اتفاق می افتد.

بهترین کار برای جلوگیری از شوک حرارتی در فصول سرد، گرم کردن بدن با لباسهای مناسب در کنار وسایل گرمازای معتدل است. لباس گرم مناسب مانع نوسانات حرارتی ناگهانی در بدن می شود و از قوای درونی برای اعتدال دمای  بدن استفاده می کند.

مزاج پوشش و لباس

هر چیزی در طب سنتی ما دارای مزاج است. پشم یک مزاج دارد، کتان مزاج دیگری دارد و پنبه مزاجی دیگر.

 مزاج پشم گرم و خشک است. پنبه مزاج سرد و تر دارد و کتان مزاج سرد و خشک. بنابراین هر کدام از این ها برای یکی از فصول مناسب هستند. ما هیچوقت لباس پشمی را وسط تابستان نمی پوشیم چون گرمی و خشکی جنس پشم به گرمی و خشکی فصل تابستان افزوده می شود و ما را آزار می دهد. از طرفی در فصل سرد و خشک لباس پشمی اگزما را زیاد می کند چرا؟ چون خشکی مزاج دارد و موجب خشکی بیشتر پوست می شود پس در فصل پاییز می گوییم لباس پشمی مستقیم با سطح بدن تماس نداشته باشد و یک لباس زیرین نخی حائل باشد چون می ترسیم خشکی را در بدن افزایش دهد اما اگر تری هوا را داشته باشیم گرم و خشکی پشم مفید است مثلا در زمستان که بارندگی خوبی دارد می توانیم مستقیما از لباس پشمی استفاده کنیم.

لباس گرم یا وسایل گرمازا؟

این اصل که: (ما تا جایی که بتوانیم باید با لباس و پوشش بدن را گرم کنیم تا کمتر به سراغ وسایل گرم کننده برویم) یک اصل خیلی مهم در طب سنتی است چون  شما با این کار سیستم ایمنی بدن را یا به عبارت طب سنتی طبیعت بدن را قوی می کنید. یعنی وقتی که از حرارت درون خود برای گرم کردن استفاده می کنید منبع حرارت درونی هوشیار می شود و یاد می گیرد که وقتی با سرما مواجه شد چطور از شما مراقبت کند و بالعکس با گرم کردن بیش از حد محیط این سیستم هوشمند را تعطیل و سرکوب خواهید کرد.