پوست، بزرگترین تصفیه خانه بدن

یکی از راه های خیلی شایع و وسیع در خروج سموم و مواد زائد و فضولی از بدن، منافذ سطح پوست هستند که می توانند به صورت بخارات یا رطوبات یعنی به صورت عرق ، مواد نامناسب را از بدن دفع کنند و به این صورت هم به حفظ تعادل مواد در بدن و هم حفظ تعادل حرارت درونی کمک کنند.

به همین دلیل، در طب ایرانی منافذ بدن جایگاهی خاص و ویژه در سلامت بدن دارند و باید همیشه یاد بگیریم که  چگونه آنها را پاکیزه، باز ،سالم و در حد اعتدال از امساک و گشادگی نگه داریم که البته اصول و قوانین مخصوص دارد.

پاکسازی از سموم با عرق

 یادمان باشد دفع عرق برای بدن امر با ارزشی است. هم از لحاظ  نشانه هایی که به ما می دهد و ما می توانیم بیماری ها را با آن بشناسیم و به سلامت خود کمک کنیم و هم به واسطه اینکه یکی از راه های خیلی مهم دفع مواد سمی و فضولات از بدن است.

شاید بشود گفت که به همان اندازه که دفع مادۀ فضولات هضم اول از روده ها و فضولات هضم دوم از کلیه ها برای ما اهمیت دارد، دفع فضولات هضم سوم و چهارم هم که غالباً از طریق عرق می باشد مهم و حیاتی است البته بعضی روش های دیگر مثل چرک سطح پوست، چرک گوش، آب بینی، ترشحات بدن و …. هم فضولات هضم سوم و چهارم را دفع می کنند ولی بیشترین حجم دفعیات آن از مسیر عرق است که سموم هضم سوم و چهارم را از بدن خارج می کند.

 پاکسازی تا عمق سلول ها

یعنی تمام سلول های بدن ما که در مرحله چهارم هضم غذا قرار می گیرند، وقتی می خواهند ماده زائد و سمی آزارنده را از خود دور کنند، از طریق همین منافذ سطحی و به واسطه عرق و بخارات خارج می‌کنند.

حالا فرض کنید ما بهداشت این منافذ را درست رعایت نکنیم و مخصوصاً به خاطر رها شدن از دردسر عرق ریختن، آن‌ها را مسدود کنیم و یا با پوشش نامناسب مسیر صحیح خروج این سموم را ببندیم، چه بلایی بر سر تک‌تک سلول های بدن می آید؟ و تمام تدابیری که برای خوب خوردن و آشامیدن و خوب خوابیدن و ورزش و همه چیزهایی که به کار بردیم تا سالم بمانیم، در مرحله آخر عقیم می ماند و نمی تواند نتیجه نهایی خوبی باقی گذارد.

بنابراین بهداشت عرق و بهداشت منافذ پوست از نظر طب ایرانی بسیار مهم است.

عرق چگونه تولید می شود

وقتی مواد غذایی به هضم سوم -درون عروقی- و بعد به سلول ها در هضم چهارم می رسد، مادۀ زائد حاصل از هضم غذا را به همراه مقداری آب و مقداری صفرا از خود دور می کند.

همیشه وقتی  یک ماده می خواهد در بدن به دورترین نقاط برود، برای گشودن مسیر به ماده صفرایی نیاز دارد چون صفرا تیز و راه بازکن است و به قول طب ایرانی “یاالله گوی” همه مواد بدن صفراست! راه باز می کند و جلو می‌رود و بقیه مواد دنبال آن می‌آیند چون خاصیت تیزی و برندگی مختص صفراست.

پس محتویات عرق ؛ مقداری آب و مقداری صفرا و باقی آن مواد فضولی است که باید دفع شود ، راه خود را تا نزدیک ترین منافذ سطحی قابل دسترس باز می کنند و از آن خارج می شوند.

این موادی که خارج می شوند دلالت می کنند بر اینکه خون ما چه حالی دارد؟ غذایی که خوردیم چه کیفیتی داشته است؟ قوه هاضمه ما چه وضعیتی داشته؟ و فضولات اندام‌های ما چگونه هستند؟ چه بویی دارد و چه رنگ و چه حالتی دارد و از این نشانه های ساده با کمی علم و اطلاعات می توانیم به حال درون بدن خود پی ببریم. پس خیلی می تواند به ما کمک کند. در بخش های بعدی به تفصیل درباره این نشانه ها صحبت خواهیم کرد.

 خطرات احتباس عرق

در بحث احتباس و استفراغ در کتب طب ایرانی داریم که اگر این مواد زائد دفع نشوند می توانند منجر به چه بیماری‌هایی شوند؛ از جمله بیماری های عفونی، امتلائی، بیماری های احتباس فضولات مثل دملها و جوشها و توده های غیرطبیعی و…. در نتیجه باید با این ماده‌ای که می خواهد با عرق از بدن ما خارج شود برخورد منطقی داشته باشیم و با آن مبارزه نکنیم و اجازه دهیم به راحتی و بی آزار دفع گردد و سعی کنیم تدابیر سلامت تعریق و سلامت منافذ بدن را یاد بگیریم.

مدیریت منافذ سطحی پوست

مهم ترین اصول برای سلامت تعریق و باز نگهداشتن مناسب منافذ بدن خصوصاً در نواحی که استعداد تعریق بیشتری دارند، اعتدال یا گشودگی مناسب منافذ است. چرا می‌گوییم گشودگی مناسب؟

چون نه بیش از حد باز ماندن برای ما خوب است، چون رطوبات لازمۀ بدن را از دست می دهیم و این خلاف قوانین احتباس است. و بسته بودن کامل هم مناسب نیست چون مانع خروج سموم و زوائد است. حد اعتدالی از گشودگی لازم است همآن مقدار که لازم است رطوبات همراه با سموم و فضولات را خارج کند و  بعد از آن رطوبات مفید و ضروری دیگر خارج نشود. یعنی بدن بیش از حد آب از دست ندهد وخشک نشود.

این‌که اندازه مناسب گشودگی یا قبض در منافذ را چگونه نگه داریم به این برمی‌گردد که ما با بدن خود چگونه رفتار می کنیم. یکی از چیزهایی که در سلامت تعریق ما تأثیر می‌‌گذارد چگونگی خورد و خوراک ماست.

افرادی که خیلی پرخوری می کنند و خود را گرفتار امتلاء می کنند، چه عضو حیاتی (معده) و چه به مرور زمان کل بدن را دچار امتلاء و انباشتگی می کنند. یکی از فشارهایی که به بدن چنین افرادی وارد می شود، تحمیل بار بیش از حد بسوی منافذ بدن است. چگونه؟

پرخوری عامل انسداد منافذ عرق

وقتی که شما یک مادۀ غذایی اضافه بر نیاز در بدن وارد کنید، خصوصاً بعد از ابتلا به امتلاء مواد، به صورت رطوبت‌های غلیظ و لزج انباشته می شوند. این مواد دیگر از حالت غذایی خارج شده اند، سلول ها هم بیش از حد نیاز دریافت کرده اند و ماده غذایی را مصرف نکرده و به صورت یک رطوبت غلیظ و لزج ذخیره می کنند

و چون بدن هوشمند است، غالباً مواد زائد را  به دورترین نقاط می فرستد و نمی‌خواهد آنها را نزدیک اندام‌های حساس و حیاتی بدن جمع کند که بیمار شوند. بنابراین پوست به عنوان دور ترین نقطه بدن -یعنی در تماس با خارج از بدن- پذیرای این مواد زائد و غلیظ می شود. یک لایۀ عایق از رطوبت های غلیظ و نفوذ ناپذیر زیر پوست تشکیل می‌شود و دیگر منافذ پوست نمی تواند ماده سمی فضولی همراه با آب را که اسمش عرق است به خوبی از خود خارج کند.

حالا نتیجه این انسداد و خارج نشدن مناسب عرق چه چیزهایی است:

1- ورم ، خستگی، کسالت

بنابر آنچه گفته شد می بینیم حالت ورم ملایمی که برای فرد چندان قابل دیدن هم نیست، زیر پوست ایجاد شده و انباشتگی و امتلاء زیر پوستی را ایجاد می‌کند. فرد احساس سنگینی و کسالت و خستگی دارد و وقتی که می خواهد فعالیت کند عرق مناسبی از سطح بدن خارج نمی شود.

می بینیم که شخص پرخور نمی تواند به خوبی عرق را از بدن خارج کند. بنابراین سموم به خوبی خارج نمی شود و انباشته می شوند و موجب کسالت و خستگی می شود چون بدن مسموم بدنی بیمار و ناتوان است.

2-تعریق نامناسب و ریزش مو

 آن لایۀ عایق زیر پوست، با انباشتگی سمومی که تا لب مرز رسیده اند ولی نمی توانند خارج شوند سمی‌تر، مضر تر و بیماری زا تر می شود. یکی از عوامل ریزش مو هم اتفاقا همین است. یعنی لایه عایقی که از مواد لزج و غلیظ تشکیل شده است که باید هضم، دفع یا مصرف می شدند اما بدن ممتلی است و نمی‌تواند آنها را مصرف کند یا دفع کند ، زیر پوست سر قرار می گیرد و  این بخاراتی که قرار است به همراه موادی که ما به آن می گوییم دخان و باید به صورت مو خارج شوند، خارج نمی شوند و موها سست می شوند و ریزش پیدا می کنند.

امتلا و انباشتگی ما را خواهد کشت!

مردم باید بدانند که امتلاء در بدن چقدر بیماری زاست. پر می‌خوریم و روی آن می خوابیم و انباشتگی ایجاد می کنیم و بعد می‌گوییم: ما این همه به خودمان می رسیم چرا سالم نیستیم؟!

 اتفاقاً همین رفتارها باعث بیماری و نهایتاً مرگ زودرس ما می شوند.

پس باید به نحوی از تشکیل آن رطوبات زائد در کل بدن و آن لایۀ عایق زیرپوست جلوگیری کنیم. با ورزش کردن و اعتدال در خوردن و با ایجاد تعریق مناسب در زمان مناسب این ماده را از سطح پوست دفع کنیم. باید سعی کنیم تا لایه خیلی ضخیم نشده در جهت از بین بردن آن اقدام کنیم.

ماساژ راهکاری برای کمک به تعریق

یکی از راهکارهای طب ایرانی در این زمینه همین مشت و مال‌ها و ماساژ‌هاست. یعنی در کنار ورزشی که فرد انجام می دهد و باعث می شود بدن پاکسازی شود، در پایان فعالیت ورزشی معمولاً چون یک سری مواد زائد سمت پوست می‌آید و امتلاء پیدا می کند و نمی تواند خارج شود با مشت و مال و ماساژ و روغن مالی های مناسب منافذ را باز و آماده می‌کنیم که بتواند با یک تعریق ملایم این مواد را دفع کند و از انباشتگی مواد زیر سطح پوست جلوگیری کند.  

این یکی از راهکارهای خیلی خوب بهداشت پوست و بهداشت تعریق است. یعنی اول از امتلاء جلوگیری کنیم. خوراکمان را تنظیم کنیم. بعد هم ورزش کنیم و در انتهای ورزش یا همزمان با ورزش ماساژ انجام دهیم.

 سونا و تعریق درمانی

همچنین  یکسری روش‌هایی برای ایجاد تعریق ملایم است. در طب ایرانی تداوم و تکرار سونا و سونای خشک را اصلاً نمی پسندیم . چون خیلی شدید و قوی است ولی یک روش ملایم تری که حرارت خیلی کمی در اطراف باشد مثل خانه دوم و سوم حمام که حرارت تر یا خشکی را به بدن به طور خیلی ملایمی برساند مناسب است. یک توقف مناسب در مراحل استحمام سنتی. البته الان توسط همکاران متخصص طب ایرانی روش هایی ابداع شده که در فقدان حمام های سنتی بتوان از فواید آن بهره برد.

این حرارت گرفتن باعث می شود رطوبت های زیر پوست کم کم ذوب شود و آرام آرام آنها را دفع کند و منافذ سطح پوست را باز نگه دارد. به این می گویند تعریق طبی که در طب سنتی یک روش تعریف شده ویژه است. با این تعریق طبی باعث می شویم که آن امتلاء موضعی کم شود که اتفاقاً ریشه بسیاری از بیماری هاست.

به حالات عرق توجه کنید

آنچه برای بهداشت پوست ما واجب و ضروری است این است که ما اینقدر از عرق فراری نباشیم. یعنی با عرق خود نوعی ارتباط مثبت برقرار کنیم و پیام آن را دریافت کنیم.

اگر ناخوشایند شده یا بدبو یا بدکیفیت یا بدرنگ و پرحجم شده این ها همه علامتند باید درمانش کنید. اگر صورت مساله را پاک کنید چیزی عوض نمی شود. فقط از بوی عرق خودتان یا از حجم آن اذیت نمی شوید؛ وگرنه اصل مشکل که حل نشده و علتی که در درون بوده است باقی است.

بستن مجاری عرق چه به واسطه مواد شیمیایی، دئودورانت‌ها، قابض ها و این چیزهایی که دائماً روی مجرای تعریق می مالیم تا عرقی که بیرون می آید خوش بو تر شود یا عرق اصلا بیرون نیاید جز ضرر و بیماری زایی اثر دیگری ندارد.

این کار باعث می شود مجاری عرق کم کم انباشتگی و انسداد پیدا کنند و حتی خطر سرطان های غدد عرق -که یکی از شایع ترین سرطان های غددی است که در آمار داریم- به علت استعمال همین دئودورانت ها و عطرها بالا می رود؛ خصوصاً اگر عطرها کیفیت خوب و استانداردی هم نداشته باشند که دیگر مصیبت عظمی است.

حتی از مواد طبیعی هم که الان زیاد استفاده می شود باید پرهیز شود. اینها فقط مجاری تعریق را می بندند و از قدرت قابضات برای جلوگیری از خروج عرق استفاده می کنند. مردار سنگ، کف دریا و … قابضند. برخی افراد به اسم داروی طبیعی و بی خطر این ها را استفاده می کنند و مجاری را می بندند که عرق ریزش کم شود اما اگر علت مشکل رفع نشده باشد این روش هم مثل قبلی ها مضر و بیماریزا خواهد بود.

موارد مجاز استفاده از ضد عرق ها

آن مواردی که در طب ایرانی گفته شده است از این داروهای قابض استفاده شود فقط برای ریزش عرق بیمار گونه است در شرایطی که می دانیم سبب خطرناکی در اندامهای درونی وجود ندارد و تعریق شدید یه علت گشادگی بیمارگونه منافذ و مسام پوست است. یعنی فقط وقتی که می خواهیم تعریق افراطی را به اعتدال برسانیم مناسب است وگرنه برای بستن مسیر عرق اصلا نباید استفاده شوند و باید بگذاریم این عرق خارج شود و به شما پیام دهد که درون بدن و خون و هضم شما چه اتفاقی دارد می افتد.

پس به طور عمومی استعمال ضدعرق ها نه نوع گیاهی و معدنی و نه نوع شیمیایی برای تنگ کردن مجاری عرق جایز نیست.